مجله خبری تشریفات

مساجد زیادی را که به تقلید از سبک و شیوه عربی درقرنهای آن‌گاه تشکیل‌شده موقتی می قدرت معلوم کرد. پیروی از سبک عربی بیشتر در مورد با مسائل اقلیمی انجام یافته است.

مسائل اقلیمی به دو قسمت مصالح و مواد ساختمانی و آب و هوا تقسیم پک پذیرایی ترحیم مشهد می گردند. در قسمت مصالح و مواد ساختمانی، بخشها کوهستانی که از نظر مصالح خاکی در مضیقه می‌باشند نیز در ساختمانها از چوب و سنگ جانور درمنطقه استفاده می کنند.

بارش برف و باران زیاد نیز سبب می‌شود تانوع و طریق معماری بخصوصی به شغل گرفته گردد تا ساختمان از تعرض باران و برف مراقبت خواهد شد. مخصوصا در معماری مساجد که دهانه های تبارک و فضای تالارها به پوشش نیاز داشت، تبعیت از طریق عربی از نظر کاربری و اقتصادی صرفه بیشتری داشت مانند نمونه های پایین:

مسجد کوچه میرنطنز، از قرن ۶ ه. ق مسجد سر اور گلپایگان، از قرن ۹ ه. ق

مسجد حاجتگاه ابیانه مساجد باطاق ضربی و هلالی (شبستان دار)

با تکمیل طرح سقف حصیری و چوبی بر روی ستونهای سنگی یا آجری یا خشتی در سقف طاق های ضربی از اجر به کار گیری شد. به این ترتیب شبستان با چهل ستون با ردیف پوشش ضربی متداول شد.

اصول شغل طاق ضربی با هلالی را که از نیم بیضی دارای شهرت به ناری تشکیل میشود،

مسجد جامع فهرج یزد(نیمه اولیه قرن اول هجری قمری)

ساختمان این مسجد که در طی سعید بن عثمان در قرن اول درست شده فعلا به همان صورت قبلی خود باقی میباشد. یعنی براساس شیوه مسجد مدینه. تراس مستطیل مرکزی؛ در جبهه جنوبی طرف قبله و شبستان ستوندار با دو ردیف ستون موازی دیوار قبله و ۴ ردیف ستون عمقی عمود بر دیوار قبله، که دارای ۳ نار است. ناو وسطی ناو اساسی می باشد که در انتها محراب مسجد را فی مابین خود می‌گیرد ارتفاع این ناو نیز از ناوهای طرفین بزرگتر است.

طي اين زمانه گنبد آن را معرق کاري کرده، با تجدید بنا محراب و منبرهاي زينت يافته از عاج و آبنوس و مفروش کردن آن با قالي‌هاي ايراني به زيبايي و اهميت آن ارج نهادند.

حریق‌سوزي مسجدالاقصي

21 آگوست 1969 رژيم صهيونيستي اظهار کرد كه يک شخص ديوانه بنام دنيس مايکل روهان، مسجدالاقصي را به حریق کشيد. گرچه اسرائيلي‌ها اعلام داشتند پک پذیرایی ترحیم مشهد که اين شخص استراليايي يک مسيحي ديوانه بود اما برخي منابع دارای اعتبار نيز بر اين عقيده می باشند که وي يک يهودي توريست بود و از نگاه تندرست عقلي نيز هيچ مشکلي نداشت. همچنين اثر ها حريق دلالت بر آن دارااست که افراد ديگري روهان را در حریق زدن اين مسجد از بیرون آن و از يکي از پنجره‌هاي مشرف به درب ‌المغاربه (که اسراييليها آن را منهدم کردند) هدايت و امداد کرده‌اند.

نصیب به حریق کشيده گردیده‌ي مسجدالاقصي 1500 متر مربع از 4400 متر مربع مساحت کلي مسجد را در بر مي‌گرفت.

منبر صلاح ‌الدين ايوبي، مسجدعمر، محراب ذکريا، منزلت الاربعين، سه رواق ممتد از جنوب به شمال با ستونها و ايوانها و تزئينات سقفي بر سطح مسجد طي اين حریق سوزي فرو ريخت.

دو ردیف اصلي که گنبد روي آن پایدار بود، اجزايي از گنبد داخلي که مزين بود، محراب و ديوارهاي جنوبي، پوشش مرمري، 48 پنجره گچي، شيشه‌هاي رنگي، فرشها، سوره اسراء که با کاشيهاي معرق و تذهيب گردیده، درج شده بود و از بالاي محراب به سوي شرق امتداد داشت و بسياري از تزئينات و آيات قرآني نيز طي اين حریق‌سوزي از بين رفتند.

آغاز دولت اسرائيل‏ حریق سوزي را ناشي از اتصال سيم هاي برق اعلام‌کرد ، البته اداره برق اين داعیه را رد کرد.

اين حادثه خشم فقیه اسلام را برانگيخت و التهابات تعالی‏اي‏ ايجاد کرد و موجب جريحه‌دار شدن احساسات ميليون‌ها مسلمان در سراسر عالم شد.

مسجد همانند ستاد مقدسی می‌باشد برای تعلیم و تربیت شایسته، مسجد سنگری می باشد برای رواج اسلام و پناه از حریم عقیده و ایدئولوژی حق. مسجد آموزشگاهی می باشد برای آموزش طریق و رسم صحیح زندگی اجتماعی و فردی. مسجد دانش کده انسان ساز و مکانی هست برای تربیت عنصر باتقوا انسانی مسجد پایگاه یکتاپرستی و مکانی می باشد برای تولید مورد ی وحدت و یکپارچگی جامعهی دین دار و یکتاپرست. مسجد مکانی است برای تمرین و ممارست رفتار وخوی و کردار پسندیده ی انسانی و محل مناسبی میباشد پک پذیرایی ترحیم مشهد برای پیاده کردن و عملی ساختن ارزشهای والای اخلاقی و رفتاری در بعدها مختلف زندگانی و سکوی پرواز میباشد به ملکوت بعد از خودسازی فردی و اجتماعی به این ترتیب مسجد تنها مکان عبادتهای رمزی و نیایش و پرستش های ویژه نیست، بلکه در عین راس عبادی بودن، دارای شرایط خاص فرهنگی و محل تحقق آرمانهای والای انسانی میباشد. مسجد پایگاهی فرهنگی که انسان موحد و مسلمان‌ها در آنجا در ابعاد متفاوت حیات فردی و اجتماعی و در مسائل سیاسی، اجتماعی، اعتقادی، اقتصادی، علمی و فرهنگی و حتی نظامی و دفاعی و دیگر بعد ها حیات سلیم بشری، یادگرفتن می بیند. آن هم یادگرفتن های اولیه و اساس ای که بر ان محور پرورده می‌گردد، میبالد، فرصت ورود به عرصه پر هرج و مرج زندگانی را پیدا می کند و با سلاح زهدوتقوا و پارسایی به معنای بدون نقص و صحیح واژه و با نوعی مصونیت فکری و عقیدتی و با پیراستگی و واراستگیهای مایحتاج با اشتغال در هر سمت و مقامی در صراط مستقیم تکامل انسانی قرار میگیرد.

پیدایش و مراحل مسجدسازی

شکل ظاهری عربستان به مستطیلی یک پارچه مشابهت دارااست که به وسیله دریای کاسپین در شمال غربی، دریای سرخ در غرب، اقیانوس هند در جنوب و خلیج فارس در مشرق تسلط شده است.

نمای بیرونی مسجد مكی بسیار به مسجد پادشاه احمد تركیه نزدیك میباشد و فضای داخلی آن نیز به مسجد النبی در مدینه مشابهت دارااست. در سال ۷۰ مرحله نخستین بسط مسجد در سه طبقه زیرزمین، همكف و طبقه نخستین استارت شد و نزدیك به ۲۰ سال ارتفاع كشید. در سال ۱۳۹۰ با نقشه و معماری متعدد مرحله آتی پک پذیرایی ترحیم مشهد پیشرفت استارت شد و هم اكنون نمای بیرونی و داخلی در موقتی ایفا می باشد.عموم ساکن داوطلبانه و سوای اخذ حقوق و دستمزد در تشکیل داد این سازه همكاری كرده‌اند، و کلیهٔ هزینه‌های تشکیل داد و حفظ آن بوسیله كمك های مردمی هواخواهی شد‌ه‌است با این باور كه مسجد را عموم نماز گزار می بایست بسازند. نماز آدینه از سال ۱۳۶۵ در مسجد مكی برگزار می شود.

وجه تسمیه مسجد مكی زاهدان

امام جمعۀ اهل‌سنت زاهدان دربارۀ اینكه چگونه اسم «مكی» برای این مسجد باشكوه تعیین گردیده می‌گوید: هنگامی‌كه این مسجد در فعلا ساخت بود، تصمیم دریافت شد كه خانه حضرت مولانا [عبدالعزیز] رحمه‌الله از كنار مسجد روشنایی در خیابان فعلی رزمجومقدم، به مكانی نزدیك مکتب منتقل شود. در مكانی كه هم‌اكنون مسجد «مدنی» واقع هست یكی از مقتدیان و ارادتمندان حضرت مولانا قطعه زمینی را برای بنای مسجد و زمینی را برای بنای خانه در دست وی گذاشت.

حضرت مولانا مسجدی را آنجا ساخت و اسم آن را مسجد «مدنی» گذاشت و این مسجد را مسجد «مكّی» نامید. در واقع نامگذاری این دو مسجد با الهام از اسم دو شهر مقدس مكّه و مدینه اجرا گرفت. وابستگی خاطری كه حضرت مولانا عبدالعزیز با حرمین شریفین داشت سبب ساز گزینش این اسم‌ها برای این دو مسجد شد.

چهار گنبد کوچکتر در حوالی گنبد مرکزی آرایش یافته و جمعاً شکلی آبشار گونه به بنا می‌دهند. این دکورا سیون آبشاری بسیار وجدآور است و توازن بصری زیبایی به‌این بنا میدهد. در نزدیکی نیز 8 گنبد کوچکتر و 6 مناره هم شکل دسته را تکمیل می‌کنند. وجود ۶ مناره در نزدیکی گنبدهای مسجد، یکی ویژگی‌های خاص مسجد آبی رنگ استانبول هست. از آنجاییکه اکثر مساجد دارای چهار، دو یا یک مناره میباشند، این ویژگی مسجد آبی رنگ بسیار منحصر به فرد و چشمگیر میباشد. قصه گردیده است که این قضیه به دلیل پک پذیرایی ترحیم مشهد نادرست شنیداری معمار پیش آمده می باشد! در واقع شاه عثمانی دستور تشکیل داد مسجدی با مناره‌های طلایی (altin) را می‌دهد که معمار این مسجد به اشتباه شش (alti) مناره می‌شنود و در فایده مسجد شاه احمد به جای مناره طلایی، با شش مناره ساخته میگردد. این غلط در طول خودش هرج و مرج زیادی به راه انداخت و مورد عیب گیری اکثری از بزرگان قرار گرفت زیرا مسجد الحرام در مکه نیز 6 مناره داشت و اکثری از بزرگان ایجاد کرد مسجد آبی رنگ را به نوعی گستاخی پاد شاه عثمانی می‌دانستند. برای رفع این نقص‌ فرمان روا احمد امرکرد یک مناره اضافه برای مسجد الحرام بسازند که این کار نیز توسط معمار مسجد آبی رنگ جاری ساختن شد.

آشنایی با بخش‌های مسجد آبی‌رنگ استانبول

مسجد شاه احمد از بخش‌های مختلفی تاسیس شده است که برای مثال آنان می‌توان به بنای ورودی مسجد، حیاط مسجد، شبستان، مدرسه فرمانروا احمد، آرامگاه، عمارت منحصربه‌فرد پاد شاه و وضوخانه اشاره کرد. برای آشنایی بیشتر شما عزیزان، به دنبال مهمترین نصیب‌های مسجد آبی استانبول را معرفی خوا‌هیم کرد:

ورودی های مسجد آبی استانبول

مسجد پاد شاه احمد استانبول ورودی‌های زیادی داراست. سه ورودی تیم در ضلع شمال غربی و در میدان فرمانروا احمد (میدان اسب دوانی) قرار دارا‌هستند. در این در میان ورودی اصلی مسجد به دلیل داشتن سازه‌ای بلند و طاق دار و یک گنبد کوچک و قشنگ، جلب توجه می‌کند.

یکی‌از کلید واژه و کلمه‌های اصلی در ساختن جامعه سلامت و نیل به سلامت اجتماعی با بکارگیری ابزارهای پیشگیرانه در حوزه فرهنگ وتمدن درخصوص کاستن از جرم و بزهکاری در جامعه اسلامی مسجد هست که پیرامون نقش پررنگ و بارز آن در افزایش سطح جامعه ها بافرهنگ غنی اسلامی نظریه‌ها و تحقیقات بی شماری ارائه و اعمال گرفته پک پذیرایی ترحیم مشهد میباشد.

مسجد منزلت رفیع و نقش سازنده و مؤثری بعنوان یک پایگاه فقهی در انتقال آموزه‌های اصیل شرعی و ارتقا و اعتلای تربیت صحیح اسلامی و کارکردهای گران قدر آن در طول رسالت پیامبر اعظم و ائمه اطهار (u) انجام نموده و موجب کانون بودن همه عمل‌های علمی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و نظامی شد‌ه‌است.

در مهندسی فرهنگی اسلام نیز مسجد با نقش کارآمد در ساخت همدلی، همکاری اجتماعی، محافظت و حراست از ارزشهای اسلام و انقلاب که از مهمترین سرمایه‌های با ارزش جامعه محسوب میشود آیتم توجه و التفات خاصی قرار گرفته می‌باشد و از طرفی آمار رو به تزاید جرائم و بزهکاری در سطح های متفاوت جامعه، به استناد آمار و ارقام احصاء شده از پرونده‌های جان دار قضایی مبین هجران از معنویات و معدود رنگ شدن نقش مساجد در زندگی اجتماعی مردم و ماحصل آن ضعف بنیه اعتقادی نسلها به ویژه نسل جوان است.

در فضای پرتنش امروز، بشریت خسته از تمامی منابع و مراجعی که مدعی تأمین وقار و امنیت وجودی او می‌باشند، به‌دنبال یافتن معنای وجودی خویش هست. تحقق این اساسی در گرو تجارب فردی اشخاص و نه تحت تأثیر دستور کار‌های تجویزی توسط دیگرانی میباشد که طبق ایده‌آل‌های خویش راهکارهایی ارائه داده و میدهند. در بهره، این معناکاوی پیوندی صریح و بی واسطه را می‌طلبد که شخص از رمز نیاز حقیقی در جهت اتصال با منبع مضمون‌ دست به شغل گردد؛ همان که عبادت می‌نامند.

در سال 1265 قمری که یکی گنبدهای شبستان مسجد فرو سرازیر شد ، داود پاشا روضه خوان الحرم طومار ئی به عبدالمجید عثمانی نگاشت ؛ به‌این مضمون که حدود 4قرن از بنای مسجدالنبی (صلی الله علیه وآله و سلم) می گذرد و آنچه که از مجال قایتبای و سلاطین عثمانی شکل پذیرفته ، رو به فرسودگی نهاده . بنای مسجد از نهاد و شالوده به نوسازی و یا این که گسترش موردنیاز مستلزم میباشد .

عبدالمجید عثمانی مصمم به مرمت مسجد ، گروهی از معماران و مهندسان و هنرمندان را با وسایل پک پذیرایی ترحیم مشهد و ابزار بدون نقص ، عازم مدینه نمود تا آنچه که لازمه این تجدید بنا است ، اجراکننده شوند .

به هرحال مهندسان رخنه‌ ، بعداز استیناف احوال بنای مسجد ، اینگونه نظر دارا‌هستند که بایستی در ردیف های مسجد تغییراتی حاصل خواهد شد . اما مشایخ مدینه با این توصیه به دلیل آنکه وضع ردیف های سنگی دقیقاً در جای ردیف هایی می باشد که محمد پیامبر الله (صلی الله علیه وآله و سلم) آنرا برپا ساخته بود. مخالفت و نهی کردن جدی کردند و این شغل آنان کاری بسیار نیکو و اصولی بوده می باشد چون چنانچه مکان ردیف ها تغییر می‌کرد کلیه منابع تاریخی و روایات موجود در وصف جنبه های شرعی – تاریخی بنای مسجد فرستاده اکرم (صلی الله علیه وآله و سلم) از آغاز تا قرن ها آجل نا مفهوم و تشخیص و تطبیق با حال و روز سازه می شد و این اوضاع روش تفحص را بر تمامی پژوهندگان تاریخ مدینه مسدود می نمود.

از این روی پیشرفت مسجد را از جانب شرق حجره ها آغاز کردند. به‌این نحو که در حین جنوب به شمال مناره رئیسه تا رکن مخزن الاغوات عرضی نزدیک به 4 یا این که 5 ذراع در حیث گرفتند و آن را عملی نمودند .

با پدرم در هم اکنون رفتن به مسجد بودیم، زمانى كه نزدیك مسجد شدیم، به پدرم گفتم: این حرف كه عموم می‌گویند هر كس چهل چهارشنبه به مسجد سهله بیاید، امام مهدى را می بیند، به نظر اینجانب بی اصل و محور است. پدرم بعداز شنیدن این حرف، خشمگینانه رو به اینجانب كرد و اعلام کرد: چرا؟ بدن‏ها به‌این پک پذیرایی ترحیم مشهد استدلال كه تو او‌را ندیده اى؟ یا این که به‌این برهان كه هر چیز كه چشمانت آن را ندیده باشد، بى اصل و شالوده می باشد؟ پدرم زیاد با اینجانب سخن اعلام‌کرد تا آنكه از گفته خویش منصرف شدم. بعد از آن با هم وارد مسجد شدیم، كسى در مسجد خلا. زمانى كه پدرم وسط مسجد بود برخاست تا دو ركعت نماز استجاره بخواند، مردى از سمت رده امام حجّت ( علیه السلام ) پیش آمد، از كنار پدرم سپری شد و به وی درود كرد و با وی مصافحه كرد. پدرم به اینجانب نگاه كرد و اعلام کرد كه این مرد كیست؟ گفتم: آیا وی مهدى میباشد؟ بیان کرد: پس چه كسى میباشد؟ پس در‌پی وی دویدم. امّا اورا خیر در داخل مسجد و خیر خارج از آن نیافتم.

شمارى از علما، مشرّف به دیدار امام گردیده‏ اند و اسم آن‏ها در كتاب‏ ها آمده می‌باشد.

علاوه بر این‏ها علما و افراد زیادى مشرّف به دیدار وی گردیده اند، امّا اطّلاعات چندانى از حكایات دیدار آن‏ها در اختیار وجود ندارد. علّامه نورى برخى از آن‏ها را در كتاب «النّجم الثّاقب» آورده میباشد.

در نقطه پايان به ذكر دو حكایت دیدار بسنده می كنیم.

روضه خوان احمد صد تومانى نقل كرده:

در مجلس جدّمان محمّد صد تومانى، از آیتم دیدار امام مهدى ( علیه السلام ) سخن گفته شد تا اینكه وی هم مطلبى دراین مورد گفت: یك روز دوست داشتم در مسجد سهله نماز بخوانم و در زمانى كه تصوّر می كردم خالى از جمعیت باشد، به آنجا رفتم، وقتى به آنجا رسیدم، دیدم مسجد پر از عموم است و راز و صداى زیادى آنجاست و یادم نمی آید در آن زمان، كسى در آنجا آمده باشد، باطن مسجد شدم و دیدم صف هاى زیادى براى نماز جماعت، بسته شد‌ه‌است.

وی نیز پس از مشورت کردن با صاحبان رای، به اعمال اینگونه کاری رضا داد. خلیفه سوم بنای مسجد را تغییر‌و تحول بخشید و به مساحت آن پاره ای ادامه داد و دیوارهایش را با سنگ های منقوش مرمت کرد و ردیف های مسجد را با سنگ های حجاری گردیده و منقش بازسازی نمود و سقف آن را با چوب ساج ترمیم کرد. اصولاً خلیفه سوم بنای مسجد پک پذیرایی ترحیم مشهد حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) را از آن وضعیت اولیه، و آسانی و بی پیرایگی بیرون نموده است. بنای سابق مسجد از بن برچیده و بنای جدید با مساحتی بیشتر جایگزین آن شوید. زهری اظهار کرد: « خلیفه سوم مسجدالنبی (صلی الله علیه و آله و سلم) را پیشرفت اعطا کرد و ده هزار درم سیم را از اموال خویش صرف آن نمود. »

گسترش قدمت بن عبدالعزیز : در سال 86 قمری ولید بن عبدالملک به خلافت رسید و قدمت بن عبدالعزیز را از جانب خویش به استانداری مکه و مدینه منصوب کرد. بودجه کلانی را در مشت او قرار داد تا زمین و منزل هاای را که جهت توسعه و گسترش و تجدید بنای مسجد، موردنیاز به انضمام است خریداری نماید. محمد بن جریر طبری در [تاریخ الرسول و الملوک ، ج9، ص 3815 ، ترجمه فارسی ] تحت سخن از حوادث سال هشتاد و هشتم می‌گوید : « درهمین سال ولید عبدالملک بگفت تا مسجد پیغمبر معبود (صلی الله علیه و آله و سلم) ویران نمایند و منزل همسران پیغمبر را نیز ویران نمایند و در مسجد بیندازند » .

قدمت بن عبدالعزیز « ارتفاع مسجدالنبی(صلی الله علیه و آله و سلم) را 200 ذراع و پهنا آن را از بخش جنوبی200 ذراع و از بخش شمالی به 180 ذراع رسانید » . یعنی جمعاًً آنچه را که به مسجدالنبی (صلی الله علیه و آله و سلم) پس از پیشرفت خلیفه سوم افزوده، عبارتست از ضلع جنوبی شرق به غرب مسجد، حدود 50 ذراع و ضلع شمالی آن حدود 40 ذراع و ارتفاع مسجد از قبله به شام یا این که جنوب به شمال را حدود 40 ذراع گسترش داده می‌باشد. مساحت آحاد مسجدالنبی در طول قدمت بن عبدالعزیز جمعاًًً حدود 6440 مترمربع بوده می باشد .

زمانی روز بعد از آن، پزشک معالج او‌را معاینه می نماید، با شگفتی تمام می بیند که بیماری از وجود وی رخت بربسته و تماماً شفا یافته هست و این، واقعه ای خارق العادّه بود. این سیرتکامل بود که مرحوم سبزواری به واسطة وفای به نذری که کرده بود، استارت به تایپ کردن یک دورة گران قدر دینی و استدلالی پک پذیرایی ترحیم مشهد در سی جلد نمود و آن را «مهذّب الاحکام فی ذکر الحلال و الحرام» اسم بنیان که‌این کتاب به عنوان مثال موسوعه های فقهی نو است. سیّد حسین فرزند مرحوم آیت الله سبزواری، دربارة بابا بزرگوارش اینگونه می گوید:

هنگامی که نیروهای رژیم دیرین به شهر نجف اشرف حمله کردند و شهر را با موشک های زمین به زمین بمباران نمودند و عموم به خارج شهر فرار و گریز کردند، پدرم در مسجد سهله بود. به مسجد رفتم تا از اکنون وی جویا نحس و از هراس سلطه و هجمة نیروهای رژیم همت کردم که او‌را قانع کرده و از مسجد بیرون و به خارج شهر ببرم. وی از اینجانب پرسیدند: عموم دارا هستند از نجف خارج میروند؟ گفتم: آری. به خیال و خاطر شدّت حمله ها خارج رفته اند. پدرم در پاسخ فرمود: در‌صورتی‌که عموم از ولایت امیرالمؤمنین امام علی(ع) بر این شهر آگاه بودند، حتّی از یک وجب از آن عقب نشینی و فرار نمی کردند. پس پدرم سفارش اینجانب برای به خروج از شهر را رد کرد و سماجت نمود که در مسجد سهله بماند.

مرحوم آیت الله سیّد عبدالکریم کشمیری از مرحوم آیت الله سیّد علی حکم دهنده نقل می نماید که وی معتقد بود رفتن به مسجد سهله در روز آدینه بهتر می باشد؛20 همانطور که علّامه سیّد محمّدحسین طباطبائی(ره) دربارة وی اینگونه میگوید